عطاءالملک دهش
فضل‌الله دهش (زاده ۶ اردیبهشت ۱۲۴۰ – درگذشت ۲ اردیبهشت ۱۳۳۸) ملقب به عطاالملک در اصفهان چشم به جهان گشود.
پدرش حاج محمد حسین شیرازی تاجری شیرازی بود. او که در سال ۱۳۰۰ اقدام به تأسیس اولین کارخانه نساجی اصفهان کرده بود، چهار سال بعد تجهیزات نخستین کارخانه برق اصفهان را به ایران وارد کرد. این تجهیزات به وسیله گاری و با طی مسافت طولانی به اصفهان آورده شد و برای نخستین بار ساختمان‌های عالی قاپو و چهلستون را با چراغ‌های الوان چراغانی کرد. گفته می‌شود برای عبور لوازم و تجهیزات نخستین کارخانه برق از مسیرهای تنگ و باریک به اصفهان، در آن روزگار مجبور شدند جاده ایجاد کنند و حتی در برخی مواقع پل بزنند و با زحمت زیاد آن‌ها را به اصفهان حمل کنند و این آغاز ورود صنعت برق به نصف جهان بود. همچنین با پیگیری دهش، برای اولین بار قانون حق تقدم در تأسیس چراغ برق در اصفهان را با نام خود از مجلس شورای ملی وقت اخذ کرد.
عطاالملک نخستین کارخانه برق را که شامل دو دستگاه لکوموبیل هیزم سوز ۹۹ کیلوواتی بود را در سال ۱۳۰۴ شمسی از آلمان خریداری و پس از انتقال به اصفهان، آن را در دروازه دولت کوچه تلفنخانه نصب و راه‌اندازی کرد و آرزویی را که سال‌ها قبل با دیدن چراغ برق در هندوستان در سر پرورانده بود را در اصفهان اجرا کرد و برای نخستین بار ساختمان عالی قاپو و چهل ستون را با چراغ‌های الوان چراغانی کرد. پس از آغاز بکار نخستین مولد برق در اصفهان و راه‌اندازی چند مولد دیگر در شهرهای بزرگی همچون تهران، مشهد، آذربایجان و شیراز در ۱۶ آذر سال ۱۳۰۳ شمسی قانون برق ایران تحت عنوان «لایحه چراغ‌های برق» به وسیله دولت مخبرالسلطنه هدایت و با همکاری عطاالملک تقدیم مجلس شورای ملی شد و طی اسفند ماه همان سال در ۱۸ ماده به تصویب رسید.
به فاصله کوتاهی به دلیل استقبال و نیاز مردم اصفهان به برق در سال ۱۳۱۶ عطاالملک اقدام به خرید و نصب یک دستگاه دیزل ژنراتور دیگر به قدرت ۲۰۰ کیلوولت از کمپانی مان آلمان کرد و چون در آن زمان، شهر اصفهان فاقد نقشه مهندسی شهری بود، عطاالملک برای نخستین بار نقشه مهندسی شهر را تهیه کرد و برای سیم کشی هوایی، گروه ورزیده‌ای را آموزش داد. در سال ۱۳۲۰ شمسی با توسعه شهر اصفهان و با استقبال مردم از نیروی برق و نیاز شهرداری برای روشنایی معابر، مرحوم عطاالملک که در بین مردم به عنوان پیشگام صنعت نساجی و برق شناخته شده بود اقدام به خرید یک کارخانه ریسندگی نخ برای صنایع قالیبافی به همراه دو دستگاه دیزل ژنراتور به قدرت یک هزار کیلو وات کرد و آن را در نزدیکی پل خواجوی اصفهان به نام کارخانه ریسندگی و برق دهش با عنوان کارخانه نور نصب و راه‌اندازی کرد. اما شهرت عطاالملک به عنوان یک کارشناس صنعتی از مرزهای اصفهان گذشت و در سطح کشور مطرح شد و هر کجا می‌خواستند کارخانه یا تأسیسات صنعتی نصب کنند از نظرات دهش، استفاده می‌کردند.
تسلط مرحوم عطاالملک به زبان‌های آلمانی و انگلیسی و مطالعات فنی و اجتماعی فراوان وی که در آن زمان کمتر کسی دارا بود موجب شد مرتب طرف مشورت رجال و دولتمردان آن روز کشور قرار گیرد و آن جمله تدوین نخستین قانون برق ایران بود که با نظر دهش تهیه شد و دیگر آنکه وقتی برای نخستین بار، مهندس نفیسی درصدد تهیه قانون کار ایران برآمد به آن مرحوم مراجعه و ایشان با مطالعه قوانین کار کشورهای پیشرفته آن روز، نخستین قانون کار مدون را تهیه و ارائه داد که بعدها با جرح و تعدیل در مجلس وقت، به تصویب رسید.
قانون تصویب حق تقدم نسبت به امتیاز انحصاری تأسیس چراغ برق اصفهان برای میرزافضل الله خان دهش مصوب ۱۳ بهمن ماه ۱۳۰۴ شمسی ماده واحده – تا وقتی که آقای میرزا فضل الله خان دهش روشنایی شهر اصفهان و حومه را به وسیله چراغ برق با شرایطی که مشارالیه از حیث استعداد کارخانه و تاریخ تأسیس آن و مدت روشنایی و قیمت قوه الکتریک و شرایط فنی تأسیس کارخانه و سیم کشی و نصب پایه‌ها و فراهم کردن لوازم چراغ و غیره تقبل نموده تصدی نماید در موقع اعلان برای اعطای امتیاز انحصاری تأسیس چراغ برق در شهر اصفهان و حومه در صورت تساوی شرایط حق تقدیم با میرزا فضل الله خان مزبور خواهد بود. تبصره ۱ – مدت حق تقدم آقای میرزا فضل الله خان دهش بیست سال خواهد بود. تبصره ۲ – حق تقدم قابل انتقال به خارجه نخواهد بود – در صورت انتقال این حق باطل است. این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه سیزدهم بهمن ماه یک هزار و سیصد و چهار شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
عطاالملک مردی فعال، جدی و مدبر، انسان دوست و عاشق خدمت به مردم بود و وجود چنین روحیه و مردی در دوران استبداد رضاخانی برای مردم اصفهان ملجا و پناه و نقطه امید بزرگی بود. از سال ۱۳۲۰ شمسی شهرداری اصفهان در تولید و توزیع برق سهیم و فعال شد و مرحوم عطاالملک که نزدیک ۸۰ سال داشت به علت کهولت سن از فعالیت‌های صنعتی کناره گرفت و در خانه قدیمی و زیبای خود که مجموعه‌ای از هنر معماری اصفهان است به مطالعه و یادداشت خاطرات زندگی خود پرداخت. عطاالملک در طول زندگی خود توانست راهی را آغاز کند که هر چند پرفراز و نشیب و با پیروزی و شکست همراه بود اما هرگز رها نکرد و صادقانه در خدمت صنعت بود و در واقع خود را وقف صنعت کرد. آینده نگری و تفکر عطاالملک در مورد آینده، وی را به عنوان مرد صنعت و برق در آن دوره تاریخی معرفی کرد و افکارش در راستای ایجاد فضایی مناسب برای تولید محصولات داخلی و استفاده نیروهای تحصیلکرده و افکاری نو بود که توانست تحولی را در جامعه صنعتی ایران ایجاد کند و سرانجام دهش در سال ۱۳۳۸ بعد از ۹۸ سال تلاش خستگی ناپذیر به آسایش ابدی دست یافت و در گورستان تخت فولاد اصفهان به خاک سپرده شد.